Vài kỷ niệm với nhà thơ HỮU LOAN.
H O A L Ú A
Em là em gái đồng xanh
tóc dài
vương hoa lúa
Đôi mắt em mang
chân trời quê cũ
giếng ngọt cây đa
Anh khát
tình quê ta
trong mắt em
thăm thẳm
Nhạc quê hương
say đắm
Trong lời em từng lời
Tiếng quê hương
muôn đời
và tiếng em là một
Em ca giữa đồng xanh
bát ngát
Anh nghe quê ta
sống lại hội mùa
có vật trụi, đánh đu
kéo hẹ, đánh cờ
có dân ca quan họ
Trai thôn Thương
gái thôn Đoài
hai bên gặp gỡ
cầm tay
trao một miếng trầu
"Yêu nhau cởi áo
cho nhau
về nhà dối mẹ
qua cầu gió bay"
Quê hương ta
núi ngất sông đầy
bát ngát làng tre
ruộng lúa
Em gái quê hương
mang hình ảnh
quê hương
Xa em nằm nhớ
gần em mười thương
còn bàn tay em
còn quê ta mãi
Em mang nguồn ân ái
căng ngực trẻ
hai mươi
và trong mắt biếc
nhìn anh
Em gái quê si tình
chưa bao giờ
được yêu thương trọn vẹn
Em lớn lên
mang gông xiềng
phong kiến
như ruộng vườn
phì nhiêu
Thân em như
tấm lụa điều
phất phơ
giữa chợ
Thân em như cành mai
đậu chân cú vọ
như hạt ngọc ngâu vầy
những tình em đắng cay
còn khóc trong
ca dao tục ngữ
Người trai quê
xin trầu
một thuở
hát rằng( trong chiều xưa):
"Đường xa gánh nặng
ai chờ
qua cầu ai đợi bây giờ
quên nhau"
Người trai quê
biết đâu
những đêm dài
em khóc
đầy như giếng
mưa
câm như bồ
thóc
Trăm năm dù lỗi
hẹn hò
Sau cách mạng quê ta
có Đảng về phát động
luống cày gầm
nổi sóng
nhất đội
nhì trời cao
Em gái quê
cần lao
điển hình trong
tố khổ
những tình em
từ xưa tan vở
Từ đáy mộ sâu
hiện về
vạch từng tên đao phủ
cũa tình yêu
từ xưa
Trong mắt em
hình ảnh quê ta
làm sao mà rạo
rực
Anh kiêu hãnh
có quê hương
bất khuất
và có người yêu
là em gái quê hương
Anh yêu em muôn
vàn
như quê ta bất diệt
Quê hương ta ơi
từ nay rồi càng đẹp
Tình đôi ta ơi
từ nay rồi càng sâu!
Ta đi
đầu sát
bên đầu
mặt em
thăm thẳm
đựng màu trời
quê.
1955
Bà rịa 2/88
N H Ữ N G T H Á P C H U Ô N G G I Á O Đ Ư Ờ N G
Những tháp chuông
giáo đường
giữa đô thành tiêu thổ
những dãy nhà chung
mở muôn cửa sổ
trên xác gục
nhà xưa
Nắng vàng
chuông đung đưa
ngân như từng tiếng
hát
trên hoang tàn
tha ma
Ai cất búa phá nhà
xòe hai bàn tay trắng
chết đi rồi
ngoài mặt trận?
hay còn
xanh sắn rừng?
Gặp nhau dừng chân
lời thương nghẹn
ngừng
Đồn tiêu diệt
nhưng hại nhiều vệ sĩ !
Ai đem giặc đi
chiếm giáo đường
làm vị trí ?
Ai mang danh Chúa
theo giặc
lừa giáo dân ?
Anh đi vệ sĩ một lần
lễ tan quả phụ về
khăn trắng chiều.
Người vệ quốc quân
lòng tin yêu
đôi tay xuôi
lặng lẽ
trả tháp chuông cho
hoàng hôn
và giáo đường cho
mắt
em
ngấn
lệ !
Em chưa cầu
Đức Mẹ
cho hồn người ra
đi !
Rồi những ai
còn phải không về ?
cho giáo dân giác ngộ
bắt giặc và
tay sai
lôi đến chân thập
tự ?
Và chuông sinh thì
thấm chiều
như lệ nhỏ
bên người vệ quốc quân
tử thương
Em - mắt mang
trời thiên đường
lần đầu tiên
tay làm dấu
thánh giá
nhân danh Cha và
Con và Thánh Thần
Amen !
Tay lạnh người đi
rồi
ấm
mãi
lệ
em !
1949
HỮU LOAN DỊCH THƠ ĐƯỜNG.
T Ư Ơ N G T I Ế N T Ử U
Quân bất kiến
Hoàng Hà chi thủy thiên thượng lai
Bôn lưu đáo hải bất phục hồi
Hựu bất kiến
Cao đường minh kính bi bạch phát
Triêu như thanh ti mộ thành tuyết
Nhân sinh đắc ý tu tận hoan
Mạc sử kim tôn không đối nguyệt
Thiên sinh ngã tài tất hữu dụng
Thiên kim tán tận hoàn phục lai
Phanh dương tể ngưu thả vi lạc
Hội tu nhất ẩm tam bách bôi
Sầm phu tử !
Đan khâu sinh !
Tương tiến tửu,
Bôi mạc đình !
Dữ quân ca nhất khúc
Thỉnh quân vị ngã khuynh nhĩ thính
Chung cổ soạn ngọc bất túc quý
Đãn nguyện trường túy bất nguyện tinh
Cổ lai thánh hiền giai tịch mịch
Duy hữu ẩm giả lưu kỳ danh
Trần vương tích thời yến Bình lạc
Đẩu tửu thập thiên tứ hoan hước
Chủ nhân hà ngôn vi thiểu tiền
Kính tu cô thủ đối quân chước
Ngũ hoa mã,
Thiên kim cừu,
Hô nhi tương xuất hoán mỹ tửu
Dữ nhỉ đồng tiêu vạn cổ sầu.
M Ờ I R Ư Ợ U
T Ư Ơ N G T I Ế N T Ử U
Quân bất kiến
Hoàng Hà chi thủy thiên thượng lai
Bôn lưu đáo hải bất phục hồi
Hựu bất kiến
Cao đường minh kính bi bạch phát
Triêu như thanh ti mộ thành tuyết
Nhân sinh đắc ý tu tận hoan
Mạc sử kim tôn không đối nguyệt
Thiên sinh ngã tài tất hữu dụng
Thiên kim tán tận hoàn phục lai
Phanh dương tể ngưu thả vi lạc
Hội tu nhất ẩm tam bách bôi
Sầm phu tử !
Đan khâu sinh !
Tương tiến tửu,
Bôi mạc đình !
Dữ quân ca nhất khúc
Thỉnh quân vị ngã khuynh nhĩ thính
Chung cổ soạn ngọc bất túc quý
Đãn nguyện trường túy bất nguyện tinh
Cổ lai thánh hiền giai tịch mịch
Duy hữu ẩm giả lưu kỳ danh
Trần vương tích thời yến Bình lạc
Đẩu tửu thập thiên tứ hoan hước
Chủ nhân hà ngôn vi thiểu tiền
Kính tu cô thủ đối quân chước
Ngũ hoa mã,
Thiên kim cừu,
Hô nhi tương xuất hoán mỹ tửu
Dữ nhỉ đồng tiêu vạn cổ sầu.
M Ờ I R Ư Ợ U
Thấy chăng ai,nước Hoàng Hà tuôn thác tự trời cao
Cuộn về khơi trái ngược làm sao
Thấy chăng nữa lầu cao trăng sáng thương cho tóc
Sáng mới tơ xanh chiều đà như tuyết
Người đời ơi đắc chí cứ vui tràn
Chớ để ráo chén vàng khuya trăng ngó
Trời sinh ta tài không để bỏ
Nghìn vàng vung tay trắng xòe lại có
Nướng dê mổ trâu mà thêm vui
Họp uống nài nhau ba trăm chén một hơi
Này Sầm Phu Tử, người Đan Khâu ơi
Đã uống thì luôn tay chén chớ rời
Cùng nhau ta hát khúc,nghiêng tai này bác lắng nghe tôi
Thức ngọc, mâm vàng, trống chiêng sao đủ quí
Ai tỉnh ai say suốt đời thề lúy túy
Trần Vương xưa ban yến Bình Lạc
Rượu đong đấu mười nghìn khách mê tơi khướt
Thánh hiền xưa nay các cái thảy đều im lìm
Duy đấng làng say danh lừng để
Như nghe chủ nhân thì thào thiếu tiền
Uống chớ lại vò, dốc nốt ta cùng mời tôi mời bác
Còn áo cừu nghìn vàng, còn ngựa hoa năm sắc
Hò trẻ đem luôn, rượu đậu tăm sang tất
Cùng bác ta tiêu muôn kiếp sầu đời.
HỮU LOAN dịch
HỮU LOAN dịch
HỮU LOAN với bài Hoàng hạc lâu tống Mạnh Hạo Nhiên chi Quãng Lăng - Lý Bạch.
Cố nhân tây từ Hoàng Hạc lâu
Yên hoa tam nguyệt há Dương châu
Cô phàm viễn ảnh bích không tận
Duy kiến Trường giang thiên tế lưu.
Cố nhân tây từ Hoàng Hạc lâu
Yên hoa tam nguyệt há Dương châu
Cô phàm viễn ảnh bích không tận
Duy kiến Trường giang thiên tế lưu.
Xuôi Dương Châu bỏ tây Hoàng Hạc Bạn từ lầu Hạc lên đường
Tháng ba mây lũ lại xuôi ơi Giữa mùa hoa khói Châu Dương xuôi dòng
Buồm đơn bóng tít bầu xanh thẳm Cánh buồm đã khuất bầu không
Chỉ thấy dài sông chảy mãi thôi. Trông theo chỉ thấy giòng sông bên trời.
Hữu Loan Ngô Tất Tố
TỐNG HỮU NHÂN
Thanh sơn hoành Bắc quách
Bạch thủy nhiễu Đông thành
Thử địa nhất vi bạch
Cô bồng vạn lý chinh
Phù vân du tử ý
Lạc nhật cố nhân tình
Huy thủ tự tư khứ
Tiêu tiêu ban mã minh.
Non dựng xanh lũy Bắc
Nước lượn phau thành Đông
Biệt nhau non nước ấy
Muôn trùng khơi chiếc bồng
Người đi mây du tử
Tình về chiều chiều trông
Vẫy tay thôi cất bước
Ngựa đi nghe xông xông.
Hữu Loan
THU HỨNG 1 - ĐỖ PHỦ
Ngọc lộ điêu thương phong thụ lâm
Vu sơn, Vu giáp khí tiêu sâm
Giang gian ba lãng kiêm thiên dũng
Tái thượng phong vân tiếp địa âm
Tùng cúc lưỡng khai tha nhật lệ
Cô chu nhất hệ cố viên tâm
Hàn y xứ xứ thôi đao xích
Bạch đế thành cao cấp mộ châm.
Sương bạt rừng phong khua lá cây
Ngàn Vu sương lóa, khí thu dày
Lưng trời tung sóng, triều sông thẵm
Ải khói giăng thành, đất rợp mây
Cúc nở đôi phen, ngày lệ tủi
Vườn xưa thuyền chiếc, buộc niềm tây
Nơi nơi áo rét, rèn dao thớt
Bạch Đế chiều lên, khẩu muộn chày.
Hữu Loan
THU HỨNG 4 - ĐỖ PHỦ
Văn đạo Trường An tự dịch kỳ
Bất niên thế sự bất thăng bi
Vương hầu đệ trạch giai tân chủ
Văn vũ y quan dị tích thì
Trực bắc quan san kim cổ chấn
Chinh tây xa mã vũ thư trì
Ngư long tịch mịch thu giang lãnh
Cố quốc bình cư sở hữu tư.
Dân kháo đua xưa thiếu chuyện gì Nghe nói trong kinh lắm chuyện đùa
Trò đời trâng tráo nút tai đi Nước đời sao lắm nổi cay chua
Lâu đài sông núi sang tên số Những con nhà khá đi đâu cả
Bôi lọ râu ria đổi nạ hề Một bộ phường tuồng rặt mới mua
Cởi dép xách giày phang mặt trống Tiếng trống vang lừng quân bắc được
Quân đi đội đụn biển đông về Mãnh tờ sao chậm thấy tây thua
Cá rồng thin thít sông thu lạnh Rồng nằm bể cạn heo may lắm
Nước tổ ai làm đến cảnh kia. Nước cũ ai mà chẳng nhớ vua.
Hữu Loan Từ Diễn Đồng
MỘT SỐ TƯ LIỆU, HÌNH ẢNH NHÀ THƠ HỮU LOAN Ở BÀ RỊA 1987-1988
NHÀ THƠ VÀ CÔ GÁI TẠC TƯỢNG
Kính tặng nhà thơ Hữu Loan, tác giả của Màu tím hoa sim
PHẠM THỊ NGUYỆT CẦM
Trang báo mở ra, chợt làm run rẫy đôi tay gầy guộc của nhà thơ :
Đèo Cả
Đèo Cả
Núi cao ngất
Mây trời Ai Lao
Khuôn mặt già nua của ông như vừa được che phủ bởi một thứ ánh sáng xanh xao đến kỳ lạ.Mái tóc óng bạc.Chòm râu trắng phất phơ. Cặp kính lão rơi trễ xuống cánh mũi phập phồng. Những câu thơ ngày cũ lại một lần nữa vang lên trong tiềm thức ông. Trong khoảng khắc ông chợt nhớ đến T. cô sinh viên điêu khắc, ông sẽ gởi tặng tờ báo có bài thơ Đèo Cả của ông.
Thế nào nhỉ ? Sao bao nhiêu năm, bây giờ bỗng có người chợt nhớ đến ông. Ba mươi năm qua rồi. Mạch nước có cạn nguồn chăng ? Hay lại cuộn lên, lao ra biển cả và vỗ sóng. Nhưng ông đang nghĩ gì thế hởi ông lão già nua ? A ! ông đang nghĩ đến T.
Cô gái đã nói : - Ba cháu nói, từ khi má cháu mất đi, Ba cháu đã hát ru cháu bằng bài thơ Màu tím hoa sim của ông. Mắt ông đã cay lên. Có biết bao nhiêu điều ông muốn nói với cô nhưng đột nhiên nghẹn lại. Ông vuốt nhẹ lên mái tóc rối bồng của cô gái. Chia tay với cô, ông lầm lủi đi bộ vào Hắc Dịch. Suốt quãng đường, ông luôn cảm thấy như mình vừa đón nhận lại, vừa đánh mất một cái gì đó tinh khiết, trẻ thơ, ngọt ngào và xót xa.
Đã có một thời, ông cũng có những ý nghĩ như thế đối với những bài thơ của mình. Ông đã mang đến cho cuộc đời một bài thơ, hai bài thơ...Rồi sau đó giông tố đã làm nhạt mờ đi. Ông chìm lắng vào đêm tối mênh mông. Ông không mang tham vọng. Ông chỉ có tình yêu nhưng biết cho ai? Ngôi sao này tắt đi, lập tức ngôi sao khác mọc lên. Ông tự hỏi phải chăng ông đã hụt bước chân, rơi vào nơi u tịch mênh mông. Ông lang thang, lạc loài như một kẻ lữ hành khao khát một nơi nghỉ chân. Ông hụt chân nào phải ông đi tìm ảo ảnh và ông muốn tìm kiếm và khám phá vị mặn của mất mát chia ly. Ông muốn nhận ra đâu là cuội nguồn của niềm vui và khổ đau. Và ông đã ngoan ngoãn như một đứa trẻ tự trôi vào lòng cuộc sống.
Ông thắt lưng buộc bụng cuốc bẩm cày sâu, khi thì thủ thỉ trò chuyện với người vợ quê mộc mạc. Mất mùa, ông quây quả kiếm sống, vào núi thồ đá. Cười khề khà bên ly rượu tăm khi người vợ hiền mang cho ông một con đam nướng*, trái ổi, miếng khế hoặc mấy con cá rô đồng. Sẽ có lúc ông không còn tồn tại trên cỏi đời này. Cát bụi sẽ hóa thân. Ông cũng sẽ có một quan tài, hai đòn gánh và bốn người khiêng. Lặng lẽ, âm thầm, họ đưa ông đi trên quãng đường heo hút. Có thể lúc ấy trời sẽ mưa, sẽ xám xịt u ám, thê lương bởi tiếng khóc sụt sịt, cay đắng bởi người vợ cô đơn. Nhưng biết đâu, quan tài của ông sẽ được sơn son thiếp vàng. Hàng trăm ngàn chiếc xe và những vòng hoa nối đuôi nhau đưa ông đến một nghĩa trang có tiếng tăm nào đó?Họ, biết đâu sẽ tranh nhau đọc điếu văn, tranh nhau gởi điện chia buổn rồi hãnh diện ra về. Để lại ông và người vợ hiền nhỏ bé bên nấm mồ hoang lạnh phảng phất hồn ma bóng quế. Cuối cùng chỉ còn lại thế. Có phải không ? Nhưng ông nghỉ ngợi những chuyện ấy làm gì hởi ông già ? Tiếng vọng từ tiềm thức bật lên làm ông bàng hoàng, phải, tôi nghỉ ngợi những chuyện ấy để làm gì nhỉ ? Thôi, ông lão ngớ ngẫn ơi, hãy nhanh chân mà đi tìm núm ruột của ông giờ đang ở nơi đâu.
Cô sinh viên điêu khắc đã đắp xong bức tượng cho nhà thơ. Giờ chỉ còn chỉnh sữa lại đường nét nữa mà thôi.Ông sẽ hiện ra trước mắt cô với khuôn mặt chất phác hồn hậu. Cô lặng ngắm khối thạch cao bất động, cảm giác như ông đang ở trước mặt cô. Khi tiễn ông ra bến xe, cô hỏi ông với nổi lo lắng: - Cháu còn gặp ông nữa không ông ơi?
- Gặp chứ, quả đất tròn, ngày tháng còn dài..
- Cháu sợ quá..,
- Ồ, ông biết cháu sợ gì rồi, ông còn sống dai lắm. Cháu đừng lo.
- lỡ như...
Cô nghẹn lời, mở mắt lớn nhìn ông, điều đó khiến ông bối rối :
- Coi, cháu cứ khóc mãi làm sao ông đi được, rồi ông cháu mình lại gặp nhau mà !
- Nhưng lỡ vào Hắc Dịch ông không tìm thấy anh ấy thì sao ?
- Ông sẽ tìm ra, dù nó có ở hang cùng ngỏ hẽm nào nữa. Thôi cháu về đi.
- Vâng thôi ông đi, chúc ông...
Cô gái quay mặt đi và bật khóc. Ông cũng tươm nước mắt và trong đầu cô khẽ vang lên những câu thơ :
Non dựng xanh lũy Bắc
Nước lượn phau thành Đông
Biệt nhau non nước ấy
Muôn trùng khơi chiếc bồng
Người đi mây du tử
Tình về chiều chiều trông
Vẫy tay thôi cất bước
Ngựa đi nghe xông xông.
Giọng cô lạc đi vì run rẩy, nhớ thương và buộc cô thốt lên : Cháu còn gặp ông nữa không ông ơi ! Cô nâng mũi dao lên và bàn tay tỳ lên khối thạch cao, bắt đầu di động. Những vệt dao như có linh hồn và gương mặt nhà thơ bổng trở nên sống động kỳ lạ. Vừa làm cô vừa lẩm bẩm như nói vừa đủ cho ông nghe : Nếu có một ngày nào đó được đến Đèo Cả, cháu sẽ leo lên đỉnh đèo, ngâm to bài thơ của ông để những người đã đi qua thuở xa xưa, những người mới đến,những người mới sinh ra, nhớ mãi một " Đèo Cả " ngày nào :
"...Sau mỗi lần thắng giặc
những người trên Đèo Cả
về bên suối đánh cờ
người hái cam rừng ăn nheo mắt
người vá áo thuê kim mài sắt
người đập mảnh chai
vễnh cằm
cạo râu
suối mang mang bóng người soi những về đâu ? "
Về đâu, đi về đâu ? Cả nhân gian bé tí này biết bao nhiêu điều bí ẩn phải không ông ?
Còn bây giờ cháu xin phép tạc tượng ông để làm bài thi tốt nghiệp. Xin ông, cháu xin ông hãy hóa thân vào đó. Để mọi người sẽ không nhìn " Nó " như một khối đất đá vô tri. Mà họ sẽ nhìn thấy chính ông, tâm hồn ông, cuộc sống của ông và để cháu biết rằng ông sẽ còn trở lại thăm cháu, thăm Bà Rịa nhỏ bé trong cái vũ trụ tí hon này ông nhé .
Bà Rịa tháng 4 - 1990
Hữu Loan Ngô Tất Tố
TỐNG HỮU NHÂN
Thanh sơn hoành Bắc quách
Bạch thủy nhiễu Đông thành
Thử địa nhất vi bạch
Cô bồng vạn lý chinh
Phù vân du tử ý
Lạc nhật cố nhân tình
Huy thủ tự tư khứ
Tiêu tiêu ban mã minh.
Non dựng xanh lũy Bắc
Nước lượn phau thành Đông
Biệt nhau non nước ấy
Muôn trùng khơi chiếc bồng
Người đi mây du tử
Tình về chiều chiều trông
Vẫy tay thôi cất bước
Ngựa đi nghe xông xông.
Hữu Loan
THU HỨNG 1 - ĐỖ PHỦ
Ngọc lộ điêu thương phong thụ lâm
Vu sơn, Vu giáp khí tiêu sâm
Giang gian ba lãng kiêm thiên dũng
Tái thượng phong vân tiếp địa âm
Tùng cúc lưỡng khai tha nhật lệ
Cô chu nhất hệ cố viên tâm
Hàn y xứ xứ thôi đao xích
Bạch đế thành cao cấp mộ châm.
Sương bạt rừng phong khua lá cây
Ngàn Vu sương lóa, khí thu dày
Lưng trời tung sóng, triều sông thẵm
Ải khói giăng thành, đất rợp mây
Cúc nở đôi phen, ngày lệ tủi
Vườn xưa thuyền chiếc, buộc niềm tây
Nơi nơi áo rét, rèn dao thớt
Bạch Đế chiều lên, khẩu muộn chày.
Hữu Loan
THU HỨNG 4 - ĐỖ PHỦ
Văn đạo Trường An tự dịch kỳ
Bất niên thế sự bất thăng bi
Vương hầu đệ trạch giai tân chủ
Văn vũ y quan dị tích thì
Trực bắc quan san kim cổ chấn
Chinh tây xa mã vũ thư trì
Ngư long tịch mịch thu giang lãnh
Cố quốc bình cư sở hữu tư.
Dân kháo đua xưa thiếu chuyện gì Nghe nói trong kinh lắm chuyện đùa
Trò đời trâng tráo nút tai đi Nước đời sao lắm nổi cay chua
Lâu đài sông núi sang tên số Những con nhà khá đi đâu cả
Bôi lọ râu ria đổi nạ hề Một bộ phường tuồng rặt mới mua
Cởi dép xách giày phang mặt trống Tiếng trống vang lừng quân bắc được
Quân đi đội đụn biển đông về Mãnh tờ sao chậm thấy tây thua
Cá rồng thin thít sông thu lạnh Rồng nằm bể cạn heo may lắm
Nước tổ ai làm đến cảnh kia. Nước cũ ai mà chẳng nhớ vua.
Hữu Loan Từ Diễn Đồng
MỘT SỐ TƯ LIỆU, HÌNH ẢNH NHÀ THƠ HỮU LOAN Ở BÀ RỊA 1987-1988
 |
| Ký họa - II / 88 |
 |
Tranh dán giấy - Phạm Hoan       |
Truyện viết năm 1990, sau chuyến vào thăm của nhà thơ tại Bà Rịa .Năm 2003 Nguyệt Cầm mong ước được ra thăm nhà thơ ở thôn Vân Hoàn, Nga Sơn , Thanh Hóa. Nhưng mong ước mãi mãi không thực hiện được vì tháng 2 năm 2004 cô đã ra đi vĩnh viễn vì căn bệnh ung thư trước nhà thơ sáu năm.
NHÀ THƠ VÀ CÔ GÁI TẠC TƯỢNG
Kính tặng nhà thơ Hữu Loan, tác giả của Màu tím hoa sim
PHẠM THỊ NGUYỆT CẦM
Trang báo mở ra, chợt làm run rẫy đôi tay gầy guộc của nhà thơ :
Đèo Cả
Đèo Cả
Núi cao ngất
Mây trời Ai Lao
Khuôn mặt già nua của ông như vừa được che phủ bởi một thứ ánh sáng xanh xao đến kỳ lạ.Mái tóc óng bạc.Chòm râu trắng phất phơ. Cặp kính lão rơi trễ xuống cánh mũi phập phồng. Những câu thơ ngày cũ lại một lần nữa vang lên trong tiềm thức ông. Trong khoảng khắc ông chợt nhớ đến T. cô sinh viên điêu khắc, ông sẽ gởi tặng tờ báo có bài thơ Đèo Cả của ông.
Thế nào nhỉ ? Sao bao nhiêu năm, bây giờ bỗng có người chợt nhớ đến ông. Ba mươi năm qua rồi. Mạch nước có cạn nguồn chăng ? Hay lại cuộn lên, lao ra biển cả và vỗ sóng. Nhưng ông đang nghĩ gì thế hởi ông lão già nua ? A ! ông đang nghĩ đến T.
Cô gái đã nói : - Ba cháu nói, từ khi má cháu mất đi, Ba cháu đã hát ru cháu bằng bài thơ Màu tím hoa sim của ông. Mắt ông đã cay lên. Có biết bao nhiêu điều ông muốn nói với cô nhưng đột nhiên nghẹn lại. Ông vuốt nhẹ lên mái tóc rối bồng của cô gái. Chia tay với cô, ông lầm lủi đi bộ vào Hắc Dịch. Suốt quãng đường, ông luôn cảm thấy như mình vừa đón nhận lại, vừa đánh mất một cái gì đó tinh khiết, trẻ thơ, ngọt ngào và xót xa.
Đã có một thời, ông cũng có những ý nghĩ như thế đối với những bài thơ của mình. Ông đã mang đến cho cuộc đời một bài thơ, hai bài thơ...Rồi sau đó giông tố đã làm nhạt mờ đi. Ông chìm lắng vào đêm tối mênh mông. Ông không mang tham vọng. Ông chỉ có tình yêu nhưng biết cho ai? Ngôi sao này tắt đi, lập tức ngôi sao khác mọc lên. Ông tự hỏi phải chăng ông đã hụt bước chân, rơi vào nơi u tịch mênh mông. Ông lang thang, lạc loài như một kẻ lữ hành khao khát một nơi nghỉ chân. Ông hụt chân nào phải ông đi tìm ảo ảnh và ông muốn tìm kiếm và khám phá vị mặn của mất mát chia ly. Ông muốn nhận ra đâu là cuội nguồn của niềm vui và khổ đau. Và ông đã ngoan ngoãn như một đứa trẻ tự trôi vào lòng cuộc sống.
Ông thắt lưng buộc bụng cuốc bẩm cày sâu, khi thì thủ thỉ trò chuyện với người vợ quê mộc mạc. Mất mùa, ông quây quả kiếm sống, vào núi thồ đá. Cười khề khà bên ly rượu tăm khi người vợ hiền mang cho ông một con đam nướng*, trái ổi, miếng khế hoặc mấy con cá rô đồng. Sẽ có lúc ông không còn tồn tại trên cỏi đời này. Cát bụi sẽ hóa thân. Ông cũng sẽ có một quan tài, hai đòn gánh và bốn người khiêng. Lặng lẽ, âm thầm, họ đưa ông đi trên quãng đường heo hút. Có thể lúc ấy trời sẽ mưa, sẽ xám xịt u ám, thê lương bởi tiếng khóc sụt sịt, cay đắng bởi người vợ cô đơn. Nhưng biết đâu, quan tài của ông sẽ được sơn son thiếp vàng. Hàng trăm ngàn chiếc xe và những vòng hoa nối đuôi nhau đưa ông đến một nghĩa trang có tiếng tăm nào đó?Họ, biết đâu sẽ tranh nhau đọc điếu văn, tranh nhau gởi điện chia buổn rồi hãnh diện ra về. Để lại ông và người vợ hiền nhỏ bé bên nấm mồ hoang lạnh phảng phất hồn ma bóng quế. Cuối cùng chỉ còn lại thế. Có phải không ? Nhưng ông nghỉ ngợi những chuyện ấy làm gì hởi ông già ? Tiếng vọng từ tiềm thức bật lên làm ông bàng hoàng, phải, tôi nghỉ ngợi những chuyện ấy để làm gì nhỉ ? Thôi, ông lão ngớ ngẫn ơi, hãy nhanh chân mà đi tìm núm ruột của ông giờ đang ở nơi đâu.
Cô sinh viên điêu khắc đã đắp xong bức tượng cho nhà thơ. Giờ chỉ còn chỉnh sữa lại đường nét nữa mà thôi.Ông sẽ hiện ra trước mắt cô với khuôn mặt chất phác hồn hậu. Cô lặng ngắm khối thạch cao bất động, cảm giác như ông đang ở trước mặt cô. Khi tiễn ông ra bến xe, cô hỏi ông với nổi lo lắng: - Cháu còn gặp ông nữa không ông ơi?
- Gặp chứ, quả đất tròn, ngày tháng còn dài..
- Cháu sợ quá..,
- Ồ, ông biết cháu sợ gì rồi, ông còn sống dai lắm. Cháu đừng lo.
- lỡ như...
Cô nghẹn lời, mở mắt lớn nhìn ông, điều đó khiến ông bối rối :
- Coi, cháu cứ khóc mãi làm sao ông đi được, rồi ông cháu mình lại gặp nhau mà !
- Nhưng lỡ vào Hắc Dịch ông không tìm thấy anh ấy thì sao ?
- Ông sẽ tìm ra, dù nó có ở hang cùng ngỏ hẽm nào nữa. Thôi cháu về đi.
- Vâng thôi ông đi, chúc ông...
Cô gái quay mặt đi và bật khóc. Ông cũng tươm nước mắt và trong đầu cô khẽ vang lên những câu thơ :
Non dựng xanh lũy Bắc
Nước lượn phau thành Đông
Biệt nhau non nước ấy
Muôn trùng khơi chiếc bồng
Người đi mây du tử
Tình về chiều chiều trông
Vẫy tay thôi cất bước
Ngựa đi nghe xông xông.
Giọng cô lạc đi vì run rẩy, nhớ thương và buộc cô thốt lên : Cháu còn gặp ông nữa không ông ơi ! Cô nâng mũi dao lên và bàn tay tỳ lên khối thạch cao, bắt đầu di động. Những vệt dao như có linh hồn và gương mặt nhà thơ bổng trở nên sống động kỳ lạ. Vừa làm cô vừa lẩm bẩm như nói vừa đủ cho ông nghe : Nếu có một ngày nào đó được đến Đèo Cả, cháu sẽ leo lên đỉnh đèo, ngâm to bài thơ của ông để những người đã đi qua thuở xa xưa, những người mới đến,những người mới sinh ra, nhớ mãi một " Đèo Cả " ngày nào :
"...Sau mỗi lần thắng giặc
những người trên Đèo Cả
về bên suối đánh cờ
người hái cam rừng ăn nheo mắt
người vá áo thuê kim mài sắt
người đập mảnh chai
vễnh cằm
cạo râu
suối mang mang bóng người soi những về đâu ? "
Về đâu, đi về đâu ? Cả nhân gian bé tí này biết bao nhiêu điều bí ẩn phải không ông ?
Còn bây giờ cháu xin phép tạc tượng ông để làm bài thi tốt nghiệp. Xin ông, cháu xin ông hãy hóa thân vào đó. Để mọi người sẽ không nhìn " Nó " như một khối đất đá vô tri. Mà họ sẽ nhìn thấy chính ông, tâm hồn ông, cuộc sống của ông và để cháu biết rằng ông sẽ còn trở lại thăm cháu, thăm Bà Rịa nhỏ bé trong cái vũ trụ tí hon này ông nhé .
Bà Rịa tháng 4 - 1990
Nhận xét
Đăng nhận xét
Cảm ơn bạn đã nhận xét.